Tekstualizm i oryginalizm, cz. II
Zachęcam do zapoznania się z nowszą wersją tych uwag, zawartą w tekście, który można pobrać z następującej strony: Oryginalizm i tekstualizm, “marta ręka” czy “żyjący dokument”?
W poprzednim tekście przedstawiłem krótką charakterystykę oryginalizmu semantycznego według prof. Lawrence’a Soluma. W międzyczasie prof. Solum opublikował wieloczęściową odpowiedź krytykom swojego pierwotnego artykułu. Skonsolidowana wersja Semantic Originalism ma w tej chwili 167 stron, co może jedynie budzić szacunek wobec systematyczności pracy autora.
O ile poprzednio skupiłem się na semantycznym rdzeniu oryginalizmu (semantic core of originalism), wyjaśniając przy okazji kilka podstawowych pojęć, tym razem chciałbym zwrócić uwagę na trzy etapy rozwoju, a co za tym idzie, trzy koncepcje oryginalizmu.
Oryginalne intencje (original intentions)
Pierwsze prace, które można zaklasyfikować jako oryginalistyczne (np. książka Raoul’a Bergera: Government by Judiciary z 1977), związane są z pojęciem oryginalnych intencji twórców konstytucji. Od samego początku pojęcie “intencji” sprawiało kłopot, gdyż nie wiadomo, co dokładnie ta nazwa desygnuje (oczekiwania, plany, obawy, nadzieje, …). Używając polskiej terminologii teoretycznej można określić ten etap jako dominację statycznej wykładni celowościowej.
Oryginalne powszechne znaczenie (Original Public Meaning)
Przyjęło się uznawać sędziego Sądu Najwyższego Antonina Scalię za twórcę koncepcji, która odpowiada na problemy wiązania oryginalizmu z intencjami twórców. W myśl Original Public Meaning, Konstytucję czytać należy tak, jak robiliby to współcześni jej opracowaniu i przyjęciu. Dla określenia tego stanowisk stosuje się często nazwę nowy oryginalizm (New Originalism).
Scalia dowodzi (Scalia 1989), że oryginalizm jest znacznie bardziej kompatybilny z systemem demokratycznym niż stanowisko mu przeciwne. Jego zdaniem społeczeństwo demokratyczne nie potrzebuje, by jego konstytucyjne gwarancje odzwierciedlały “współczesne wartości”, całkiem dobrze radzą sobie z tym wybory. Wszelkie zmiany zapisów konstytucji powinny być poddane długiemu i ciężkiemu procesowi, zanim będzie można uznać za minione oryginalne gwarancje konstytucyjne.
Wśród zwolenników nowego oryginalizmu, oprócz sędziego Scalii, wymienić należy także sędziego Clarence’a Thomasa i teoretyków Randy’ego Barnetta oraz Keitha Whittingtona. Tym ostatnim zawdzięczamy wyraźne rozróżnienie konstytucyjnej interpretacji od konstrukcji, które stanowi uznanie problemu “nieokreśloności Konstytucji”.
Pogodzenie z living consitutionalism?
Dostrzeżenie przez oryginalistów konieczności stosowania rozwiniętej konstrukcji w niektórych przypadkach dało podstawę m.in. Jack’owi M. Balkinowi (Yale University) do stwierdzenia, że oryginalizm da się pogodzić ze stanowiskiem living constitutionalism (dosłownie: żyjącej Konstytucji) - Balkin nazywa to stanowisko kompatybilizmem (compatibilism).
Living constitutionalism postuluje stosowanie dynamicznej wykładni funkcjonalnej. Intencją jego zwolenników jest uwolnienie się od “martwej ręki”, która nakreśliła przeszło 220 lat temu tekst Konstytucji (Balkin 2008). Uważają oni, że zasady, którymi kierowali się ojcowie założyciele niekoniecznie muszą być korzystne w obecnych realiach, w związku z czym zrywają więź, którą podkreślają oryginaliści.
Kompatybilizm dopuszcza dynamiczną wykładnię funkcjonalną na etapie konstrukcji (gdy znaczenie określone na etapie interpretacji, przy wykozrystaniu statycznej wykładni językowej, okazuje się niewyraźne lub nieostre) w ramach wyznaczonych przez statyczną wykładnię językową. Każde rozwiązanie, które mieści się w tych ramach jest dopuszczalne. Formułowane są różne zasady według których powinna być prowadzona konstrukcja: J. Balkin mówi obecnie o bliżej nie określonych “zasadach”; R. Barnett dowodzi, że powinna ona bazować na teorii konstytucyjnej legitymizacji z naciskiem na pojęcie sprawiedliwości; K. Whittington nacisk kładzie na politykę.
Próba rekonstrukcji rozwoju oryginalizmu
Posługując się po raz kolejny aparaturą pojęciową przyjętą w polskiej teorii wykładni prawa można zarysować następujące stadia rozwoju oryginalizmu:
Wykładnia celowościowa statyczna - original intentions of the framers.
Wykładnia językowa statyczna (w tym sensie, że treść semantyczna, którą w procesie wykładni językowej chciano zrekonstruować była ustalona w odległej przeszłości) - Original Public Meaning.
Wykładnia językowa statyczna wspierana dynamiczną wykładnią funkcjonalną - compatibilism.
Dylemat Johna McCain’a
John McCain, republikański kandydat na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych, ma pewien konstytucyjny problem. Powszechnie jest on postrzegany jako zwolennik oryginalizmu, lub “ścisłego konstrukcjonizmu” - używając jego własnego terminu. Oryginalistyczna wykładnia Konstytucji jest jednak bardzo nieprzychylna senatorowi z Arizony. Dlaczego?
Art. II § 1 Konstytucji USA stanowi: Nie może zostać Prezydentem osoba, która nie jest obywatelem Stanów Zjednoczonych urodzonym w tym państwie (No person except a natural born citizen, or a citizen of the United States, at the time of the adoption of this Constitution, shall be eligible to the office of President).
McCain urodził się w amerykańskiej bazie wojskowej w Strefie Kanału Panamskiego, która nie była częścią terytorium Stanów Zjednoczonych. Jak dowodzi Rebekka Bonner, oryginalistyczna interpretacja nie pozostawia złudzeń - McCain mieści się w zakresie hipotezy wspomnianej wyżej normy z Art. II § 1 Konstytucji USA. Wykładnia funkcjonalna, zastosowana przez Senat USA w uchwale z 1 maja w sprawie możliwości kandydowania senatora McCain’a, prowadzi do wniosku przeciwnego. Wygląda na to, że w tym wypadku jedyne, co pozostaje McCain’owi, to zrobić wyłom w wyznawanych przez siebie poglądach.
Wszystkie teksty z tej serii:
Więcej na ten temat:
Balkin, Jack M., “Abortion and Original Meaning”. Constitutional Commentary, Vol. 24, No. 101, 2007 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=925558
Barnett, Randy E., “The Original Meaning of the Judicial Power” (2003). Boston Univ. School of Law Working Paper No. 03-18. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=437040 or DOI: 10.2139/ssrn.437040
Barnett, Randy E., “An Originalism for Nonoriginalists” (October 1999). Boston Univ. School of Law Working Paper 99-14. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=215708 or DOI: 10.2139/ssrn.215708
Barnett, Randy E., “Scalia’s Infidelity: A Critique of Faint-Hearted Originalism” . University of Cincinnati Law Review, Vol. 75, No. 7, 2006 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=880112
Booher, Troy L., “Putting Meaning in Its Place: Originalism and Philosophy of Language” . Law & Philosophy, July 2006 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=901540
Griffin, Stephen M., “Barnett and the Constitution We Have Lost” (June 2004). Tulane Public Law Research Paper No. 04-01. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=565024 or DOI: 10.2139/ssrn.565024
Griffin, Stephen M., “Rebooting Originalism” (August 2007). Tulane Public Law Research Paper No. 07-05 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1009393
Scalia, Antonin, “Originalism: The Lesser Evil”. University of Cincinnati Law Review, Vol. 57, No. 849 (1989)
Solum, Lawrence B., “Semantic Originalism” (May 10, 2008). Illinois Public Law Research Paper No. 07-24 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1120244
Solum, Lawrence B., “A Reader’s Guide to Semantic Originalism and a Reply to Professor Griffin” (May 7, 2008). Illinois Public Law Research Paper Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1130665
Whittington, Keith E., “Dworkin’s ‘Originalism’: The Role of Intentions in Constitutional Interpretation”. Review of Politics, Vol. 62, Issue 2, Spring 2000.